Uczeń nieradzący sobie ze stresem – co każdy nauczyciel może zrobić?

System nauczania w Polce niejako likwiduje indywidualność i stawia się w nim na przygotowanie do życia w społeczeństwie i to odnosząc się do skali mikro, mezo czy makro społecznej. Najlepiej w szkole radzą sobie uczniowie, którzy są otwarci, czyli ekstrawertyczni. Zdecydowanie większy problem jest w przypadku dzieci bardzo nieśmiałych. Tutaj pojawia się pytanie, co może zrobić nauczyciel, gdy uczeń nie radzi sobie ze stresem.

Klasa jako ogół i zbiór, a nie jednostki indywidualne

Każdy z nas jest inny, ale jednocześnie każdy z nas musi przestrzegać określonych norm społecznych. Jednak w polskich szkołach kładzie się największy nacisk na uczenie przynależności do społeczeństwa, natomiast dzieci w klasie traktuje się przez pryzmat ogółu, a nie jednostek indywidualnych. Problem dla nauczycieli pojawia się wtedy, kiedy w klasie jest dziecko, które nie radzi sobie ze stresem i tutaj nie mamy na myśli, że odczuwa zdenerwowanie czy nerwowo rusza nogą, lecz o sytuacje, gdy stres w żadnym stopniu nie jest mobilizujący, lecz powoduje problemy z wysłowieniem się czy z przedstawieniem wiedzy, którą ono posiada. Sytuacja takich uczniów jest naprawdę trudna, szczególnie że nauczyciel oceni nie tylko ich wiedzę na sprawdzianach pisemnych, ale i ustnych, a duża nieśmiałość wiąże się też z brakiem predyspozycji do wystąpień publicznych, czyli choćby przed klasą, w trakcie odpowiedzi czy recytacji wiersza. Dodatkowo trzeba też zdawać sobie sprawę, że są uczniowie, którzy mają nawet problemy podczas egzaminów pisemnych, bo stres totalnie ich blokuje i niejako podcina im skrzydła. Rozmawiając z rodzicami takich dzieci można dowiedzieć się, że uczyły się one bardzo długo, nawet w domu opiekunowie sprawdzali ich wiedzę, a potem pomimo znajomości odpowiedzi ze sprawdziany otrzymują ocenę niedostateczną. To z kolei prowadzi do słabych ocen, następnie otrzymania niskiego wyniku z egzaminów na zakończenie czy nie otrzymania wystarczającej ilości punktów do liceum.

Krok pierwszy – zauważ problem

Nieśmiałe dzieci mają problem nie tylko z nauką, ale i z nawiązywaniem relacji koleżeńskich. Często rodzice są zdziwieni, że dziecko, które w domu jest aktywne i wesołe w szkole staje się apatyczne. O ile na samym początku młody człowiek może nie odczuwać swojej inności, tak potem nieśmiałość sprawia, że nie ma kolegów czy nie potrafi nawiązać żadnych relacji i staje się przez to apatyczne. Najważniejsze więc jest zauważenie takiego dziecka i zwrócenie szczególnej uwagi na jego potrzeby i jego problemy. Tutaj należy zdawać sobie sprawę, że praca z uczniem maksymalnie nieśmiałym jest niezwykle trudna, a budowanie pewności siebie jest procesem długotrwałym i skomplikowanym. Niezbędne jest pełne działanie i współpraca na płaszczyźnie szkoła-dziecko- rodzice, tylko wtedy można uzyskać najlepsze efekty.

Pomoc dzieciom maksymalnie nieśmiałym

Jeżeli nieśmiałość powoduje problemy w codziennym funkcjonowaniu, to warto możliwe najwcześniej podjąć odpowiednie kroki. Jednak tylko pełna współpraca może przynieść należyte efekty. Nie można oczywiście rzucać dziecka na głęboką wodę, czyli stawiać przed nim konkretnych wymagań. Proces musi być powolny i wieloetapowy. Niezbędne jest zastosowanie terapii pedagogicznej, ale i psychologicznej. Praca musi odbywać się też codziennie w domu, ale i należy wprowadzić drogę małych kroków do zdobycia celów, czyli stawiać przed dzieckiem małe wyzwania, które następnie mogą stać się większe.

Praca z dzieckiem nieśmiałym na lekcjach

Nauczyciel nie może skupić się tylko na jednym dziecku, lecz musi swój czas dzielić między wszystkie dzieci w klasie. Oczywiście wydaje się, że rola nauczyciela asystującego może być tu ważna, lecz nie do końca sprawdza się w przypadku pracy z dziećmi nieśmiałymi. Także nauczyciel powinien małymi krokami stawiać przed nieśmiałym dzieckiem określone wymagania, gdyż w dalszym życiu nie ma co liczyć ono na taryfę ulgową. Budowanie otwartości, ale i formy pewności siebie, a także walka ze stresem, który deprymuje, a nie motywuje ma duże znaczenie. Oczywiście dziecko musi umieć sobie radzić także ze stresem spowodowanym niepowodzeniami np. gdy zastanawia się jak liczyć punkty do liceum i okazuje się, że owych punktów mu brakuje i nie ma co liczyć na dostanie się do wymarzonej szkoły, ale to także jest do przepracowania.

Dziecko nieśmiałe może mieć problemy z nauką, ale może mieć też problemy z kontaktami z innymi lub może zupełnie nie radzić sobie ze stresem. Tylko podjęcie skutecznych działań sprawi, że jego problemy nie będą się pogłębiać.